Lieve cursisten. Welkom bij dit veertiende hoofdstuk
van de exclusieve cursus 'Debuteren met poëzie'.
Deze keer geven we de antwoorden op deze prangende vragen:
Wat moet je wel en wat moet je vooral niet doen bij je
pogingen om je poëziedebuut promotioneel te ondersteunen?
Gastdocent: Bart FM Droog
HOOFDSTUK 14: DE DOE HETS EN
DOE HET NIETEN OP PROMOVLAK
14.1 Introductie
14.2 Verspreiding
promo-exemplaren
14.3 De regionale pers
14.4 Internet
14.4.4 Wat op een site te publiceren?
Disclaimer:
een aantal lesonderwerpen in dit hoofdstuk kan de dood
tot gevolg hebben. De cursusleiding en gastdocent aanvaarden
geen enkele verantwoordelijkheid voor sterfgevallen die
voortkomen uit het volgen van dit cursusonderdeel.
Dit hoofdstuk is geschreven voor dichters die een boek
hebben uitgebracht of gaan uitbrengen bij een reguliere
uitgeverij. Het is weliswaar informatief voor dichters
die in eigen beheer een boek hebben uitgebracht, maar
bevat veel informatie die niet van toepassing is op eigen
beheer-bundels.
14.1 Introductie
Hallo zeg, cursist. Eindelijk is het zover; je debuut
is verschenen en in het Centraal
Boekhuis te Culemborg staat een twintigtal dozen met
je boek. Je hoort de boeken in die dozen vanuit je zolderkamer
schreeuwen: 'koop ons, koop ons!'
En je weet en beseft: er is er maar één
die ze kan helpen: jij!
In dit hoofstuk komt aan de orde wat jezelf op promotioneel
vlak kan ondernemen.
'Maar, maar... daar heb ik toch een uitgever voor?', hoor
ik nu enkele geschrokken cursisten uitslaken.
Ja en nee. De realiteit is dat de meeste uitgeverijen
meer tijd steken in de promotie van romans dan van dichtbundels.
Een roman maakt nu eenmaal een grotere kans op het behalen
van de bestsellerstatus, iets wat een dichtbundel vrijwel
nooit bereikt. Een uitgeverij is een commercieel bedrijf
dat omzet nodig heeft om te overleven. Wat betekent dat,
hoewel je uitgeverij het nodige zal doen voor je bundel,
jezelf ook het nodige kan doen. Wát precies zal
stapsgewijs behandeld worden.
14.2 VERSPREIDING
PROMO-EXEMPLAREN
14.2.1 Verzending recensie-exemplaren
Overleg met je uitgever welke recensenten van welke kranten,
tijdschriften en recensiesites en welke radio- en tv-redacties
een exemplaar van je bundel opgestuurd moeten krijgen.
14.2.2 Verzending exemplaren aan bloemlezers
Overleg met je uitgever welke samenstellers van bloemlezingen
een exemplaar van je bundel opgestuurd moeten krijgen.
Gezien de verkoopcijfers van bloemlezingen heb je, wil
je dat je gedichten gelezen worden, eigenlijk meer aan
enkele verzen in een bloemlezing dan in een afzonderlijke
bundel. Bovendien kunnen poëzieliefhebbers na lezing
van een gedicht van je in een bloemlezing besluiten je
bundel te kopen.
Er is maar een handvol regelmatige 'bloemlezers' actief
in Zeverland: de belangrijkste zijn Chrétien
Breukers, Jozef
Deleu, Hans
Groenewegen, Gerrit
Komrij, Patrick
Lateur, Mario
Molegraaf, Menno
Wigman en Henk
van Zuiden. Zorg ervoor dat zij in ieder geval een
exemplaar van je boek in huis hebben.
14.2.3 Verzending exemplaren aan organisatoren
Overleg met je uitgever welke festivalorganisatoren een
exemplaar van je boek moeten ontvangen. In de meeste gevallen
is het niet nodig om organisatoren van gratis bundels
te voorzien, maar af en toe kan het handig zijn dat wel
te doen.
De belangrijkste poëziefestivals staan vermeld op
de Epibreren-linkslijst,
onder 'festivals'.
14.3. DE REGIONALE PERS
De regionale pers (kranten, omroepen) zijn vaak zeer genegen
een debutant uit eigen regio te interviewen. Maak daar
gebruik van.
Een
handig overzicht van de Nederlandse regionale kranten
bevindt zich op de Nationale Mediasite.
In dit verband is het woonachtig zijn in Amsterdam eerder
nadelig dan voordelig: er is te veel onderlinge debutantenconcurrentie.
Het regionale dagblad Het Parool kan onmogelijk alle Amsterdamse
debutanten interviewen, en voor het Noordhollands Dagblad
ligt Amsterdam buiten de eigen regio.
Momenteel is daarom Friesland, de enige provincie met
nog twee regionale dagbladen, de beste vestigingsplaats
voor de debutant.
14.4: INTERNET
Slimme dichters bouwen zelf een website of weblog, waar
ze informatie over hun bundel, hun poëzie en zichzelf
op kwijt kunnen, zonder daarbij afhankelijk te zijn van
kranten, tijdschriften of uitgeverijen.
14.4.1 Website of weblog?
14.4.2 Website - de voor- en nadelen
Het voordeel van een
website is dat je een site er uit kan laten zien zoals
je wil. Nadeel is dat een website bouwen/onderhouden enige
kennis op dit gebied vergt; kennis die evenwel makkelijk
is aan te leren, zeker als je je laat adviseren door iemand
die deze kennis al bezit.
Sommigen laten hun site bouwen of onderhouden door derden.
Op zich is het slim om - als je geen kennis op sitebouwgebied
hebt - het door iemand anders te laten doen. Maar... laat
de site dan zo bouwen at je deze zelf kan onderhouden.
Onderhoud door derden betekent namelijk afhankelijk zijn
van iemand anders. Bij sterfgevallen, vakanties en ander
ongerief kan dat lastig zijn.
14.4.3 Weblog - de voor- en nadelen
Het grote voordeel van een weblog
is dat bouw en onderhoud heel simpel is: de diverse weblogsystemen
leveren min of meer gebruiksklare lege weblogs, waarop
zelfs digibeten
direct aan de slag kunnen.
Het nadeel is dat weblogs snel vrij onoverzichtelijk raken
en de vormgevingsmogelijkheden erg beperkt zijn (al verschilt
dat van systeem tot systeem).
14.4.3.a Weblog-reacties
Vrijwel alle weblogs hebben een reactiemogelijkheid, waarbij
bezoekers comentaar kunnen achterlaten. Dat kan natuurlijk
positief en negatief uitpakken.
Omdat enkele idioten op het internet actief zijn die het
leuk vinden om anonieme beledigingen in het rond te strooien
schakelen sommige webloggers deze reactiemogelijkheid
uit.
14.4.4 Wat moet een dichter op een
site of weblog publiceren?
Biografie
Bibliografie
Poëzie
Recensies
Contactinformatie
Links
14.4.4.1 Biografie
Alleereerst een biografie,
waarin in ieder geval je geboortejaar staat. De biografieën
op sites of logs van auteurs zijn namelijk de hoofdbron
voor pers en organisatoren voor infotrmatie over een dichter.
Met andere woorden: een goede biografie op je site of
log zal je regelmatig terugvindenin programmaboekjes,
als inleiding bij interviews, etcetera.
Bij publicatie van gedichten in tijdschriften en bloemlezingen
wordt vaak het geboortejaar van de dichter vermeld. Dit
omdat de lezer daardoor beter de poëzie in de tijd
kan plaatsen.
Dichters die naast het geboortejaar ook de geboortedag
en -maand vermelden lopen minder kans na hun dood met
een verkeerde leeftijd opgescheept te worden.
14.4.4.2 Bibliografie
Op zich spreekt dit
onderdeel voor zich: vermeld de boeken per genre,
bijvoorbeeld onderverdeeld in poëzie, essays, romans,
verhalenbundels. En volg de traditie, dus eerst boektitel
(cursief), uitgever, vestigingsplaats uitgever, jaartal
van verschijning.
Dus zo:
---------------
dichtbundels
Lentebloemen, uitgeverij Braadworst, Almere, 2009
Verzamelde verzen, uitgeverij Knorr, Huizen, 2024
------------
Sommigen zetten alle tijdschriftpublicaties in de
bibliografie, inclusief paginanummer, anderen laten dat
soort publicaties achterwege of volstaan met een opsomming
van tijdschrifttitels.
Nu vallen tijdschriftpublicaties strikt genomen buiten
de betekenis van het woord bibliografie, dus is mijn advies:
handel naar eigen inzicht.
14.4.4.2 Poëzie
Doel van de site is natuurlijk de verkoop van je boek
of boeken. Zet daarom vooral niet te veel poëzie
op je site: plaats enkele gedichten die de lezer enthousiasmeren
en naar de boekhandel doen snellen.
Je zou bij de gedichten die je plaatst een MP3-tje of
ander geluidsbestand met de voordracht van dat gedicht
kunnen zetten. Of er een filmpje bij zetten. De mogelijkheden
zijn onbeperkt.
Iemand die al jaren die mogelijkheden onderzoekt is Mark
Boog, die nauw met animator John van der Wens samenwerkt:
http://www.poetryinmotion.nl/
Of zie deze
animatie van Jan Klug, waarin Tjitse Hofman een gedicht
voordraagt en Max Niematz een prozafragment.
Maar let wel: het gaat niet om de kwantiteit, maar om
de kwaliteit.
14.4.4.3 Recensies
Plaats vooral recensies van je boeken, voordrachten of
artikelen/interviews over/met je op je site. Probeer toestemming
tot plaatsing van zo'n stuk te krijgen (dit gezien de
Auteurswet
1912) van de journalist in kwestie.
Waarmee we op een heikel punt belanden: zonder die toestemming
mag je zo'n artikel niet plaatsen. Toch doen veel dichters
dat wel, uitgaande van de gedachte: zonder mij had dat
artikel niet bestaan.
Hoewel die redenatie m.i. klopt en veel journalisten er
geen bezwaar tegen hebben dat je hun artikelen op je site
vereeuwigd zijn er een paar manieren om binnen de mazen
van de Auterswet toch legaal die artikelen te plaatsen.
1. Door er fragmenten uit te publiceren (natuurlijk
mét bronvermelding). Nadeel is dat naderhand niemand
weet of je niet alle negatieve kritiek zorgvuldig hebt
weggesneden.
2. Door zo'n artikel van commentaar te voorzien.
Daartoe kan je bijvoorbeeld na elke alinea het oorspronkelijke
stuk onderbreken en een commentaarregel plaatsen.
14.4.4.4 Contactinformatie
Mijn advies: zet je e-mailadres op je site, en daarnaaast
de adresgegevens van je uitgeverij en van SSS
(voor boekingen in Nederland).
Plaats in geen geval je huisadres en telefoonnummer online.
14.4.4.5 Links
Een site zonder links
naar externe sites is een waardeloze site, want doodlopende
weg voor de internetsurfer. Het aanbrengen van links is
van positieve invloed op het bezoek aan je site.
Zorg ervoor dat andere sites naar jouw sites linken. Daar
kan je op diverse manieren voor zorgen:
- E-mail linksverzoeken aan webmasters van relevante sites.
- Zorg ervoor dat er opzienbarende of interessante dingen
op je site gebeuren waardoor webmasters uit
eigen beweging links zullen aanbrengen.
- Vermeld bij reacties op weblogs van derden altijd het
URL (adres) van je eigen site of log.
Zo, dan is het nu even pauze. Wordt vervolgd.
terug naar boven
© Bart FM Droog / De Contrabas /
Rottend Staal Online 2006. Auteursrecht berust bij de
auteurs op basis van de Auteurswet
1912. Er mag niets uit deze website worden overgenomen,
opgeslagen op media ter verspreiding onder derden, gepubliceerd
of anderszins verveelvuldigd zonder uitdrukkelijke,
voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs.