Debuteren met poëzie
      dé cursus - 14

      laatste update 1 maart 2006


introductie | hoofdstuk 1 | hoofdstuk 2 |
hoofdstuk 3 | hoofdstuk 5 |
hoofdstuk 6 |
hoofdstuk 171B

Lieve cursisten. Welkom bij dit veertiende hoofdstuk van de exclusieve cursus 'Debuteren met poëzie'. Deze keer geven we de antwoorden op deze prangende vragen: Wat moet je wel en wat moet je vooral niet doen bij je pogingen om je poëziedebuut promotioneel te ondersteunen?

Gastdocent: Bart FM Droog

HOOFDSTUK 14: DE DOE HETS EN DOE HET NIETEN OP PROMOVLAK

14.1 Introductie
14.2 Verspreiding promo-exemplaren
14.3 De regionale pers
14.4 Internet
14.4.4 Wat op een site te publiceren?


Disclaimer: een aantal lesonderwerpen in dit hoofdstuk kan de dood tot gevolg hebben. De cursusleiding en gastdocent aanvaarden geen enkele verantwoordelijkheid voor sterfgevallen die voortkomen uit het volgen van dit cursusonderdeel.

Dit hoofdstuk is geschreven voor dichters die een boek hebben uitgebracht of gaan uitbrengen bij een reguliere uitgeverij. Het is weliswaar informatief voor dichters die in eigen beheer een boek hebben uitgebracht, maar bevat veel informatie die niet van toepassing is op eigen beheer-bundels.

14.1 Introductie

Hallo zeg, cursist. Eindelijk is het zover; je debuut is verschenen en in het Centraal Boekhuis te Culemborg staat een twintigtal dozen met je boek. Je hoort de boeken in die dozen vanuit je zolderkamer schreeuwen: 'koop ons, koop ons!'

En je weet en beseft: er is er maar één die ze kan helpen: jij!


In dit hoofstuk komt aan de orde wat jezelf op promotioneel vlak kan ondernemen.

'Maar, maar... daar heb ik toch een uitgever voor?', hoor ik nu enkele geschrokken cursisten uitslaken.

Ja en nee. De realiteit is dat de meeste uitgeverijen meer tijd steken in de promotie van romans dan van dichtbundels. Een roman maakt nu eenmaal een grotere kans op het behalen van de bestsellerstatus, iets wat een dichtbundel vrijwel nooit bereikt. Een uitgeverij is een commercieel bedrijf dat omzet nodig heeft om te overleven. Wat betekent dat, hoewel je uitgeverij het nodige zal doen voor je bundel, jezelf ook het nodige kan doen. Wát precies zal stapsgewijs behandeld worden.


14.2 VERSPREIDING PROMO-EXEMPLAREN

14.2.1 Verzending recensie-exemplaren

Overleg met je uitgever welke recensenten van welke kranten, tijdschriften en recensiesites en welke radio- en tv-redacties een exemplaar van je bundel opgestuurd moeten krijgen.

14.2.2 Verzending exemplaren aan bloemlezers

Overleg met je uitgever welke samenstellers van bloemlezingen een exemplaar van je bundel opgestuurd moeten krijgen. Gezien de verkoopcijfers van bloemlezingen heb je, wil je dat je gedichten gelezen worden, eigenlijk meer aan enkele verzen in een bloemlezing dan in een afzonderlijke bundel. Bovendien kunnen poëzieliefhebbers na lezing van een gedicht van je in een bloemlezing besluiten je bundel te kopen.

Er is maar een handvol regelmatige 'bloemlezers' actief in Zeverland: de belangrijkste zijn Chrétien Breukers, Jozef Deleu, Hans Groenewegen, Gerrit Komrij, Patrick Lateur, Mario Molegraaf, Menno Wigman en Henk van Zuiden. Zorg ervoor dat zij in ieder geval een exemplaar van je boek in huis hebben.

14.2.3 Verzending exemplaren aan organisatoren

Overleg met je uitgever welke festivalorganisatoren een exemplaar van je boek moeten ontvangen. In de meeste gevallen is het niet nodig om organisatoren van gratis bundels te voorzien, maar af en toe kan het handig zijn dat wel te doen.

De belangrijkste poëziefestivals staan vermeld op de Epibreren-linkslijst, onder 'festivals'.


14.3. DE REGIONALE PERS

De regionale pers (kranten, omroepen) zijn vaak zeer genegen een debutant uit eigen regio te interviewen. Maak daar gebruik van.

Een handig overzicht van de Nederlandse regionale kranten bevindt zich op de Nationale Mediasite.

In dit verband is het woonachtig zijn in Amsterdam eerder nadelig dan voordelig: er is te veel onderlinge debutantenconcurrentie. Het regionale dagblad Het Parool kan onmogelijk alle Amsterdamse debutanten interviewen, en voor het Noordhollands Dagblad ligt Amsterdam buiten de eigen regio.

Momenteel is daarom Friesland, de enige provincie met nog twee regionale dagbladen, de beste vestigingsplaats voor de debutant.


14.4: INTERNET

Slimme dichters bouwen zelf een website of weblog, waar ze informatie over hun bundel, hun poëzie en zichzelf op kwijt kunnen, zonder daarbij afhankelijk te zijn van kranten, tijdschriften of uitgeverijen.

14.4.1 Website of weblog?

14.4.2 Website - de voor- en nadelen

Het voordeel van een website is dat je een site er uit kan laten zien zoals je wil. Nadeel is dat een website bouwen/onderhouden enige kennis op dit gebied vergt; kennis die evenwel makkelijk is aan te leren, zeker als je je laat adviseren door iemand die deze kennis al bezit.

Sommigen laten hun site bouwen of onderhouden door derden. Op zich is het slim om - als je geen kennis op sitebouwgebied hebt - het door iemand anders te laten doen. Maar... laat de site dan zo bouwen at je deze zelf kan onderhouden. Onderhoud door derden betekent namelijk afhankelijk zijn van iemand anders. Bij sterfgevallen, vakanties en ander ongerief kan dat lastig zijn.

14.4.3 Weblog - de voor- en nadelen

Het grote voordeel van een weblog is dat bouw en onderhoud heel simpel is: de diverse weblogsystemen leveren min of meer gebruiksklare lege weblogs, waarop zelfs digibeten direct aan de slag kunnen.

Het nadeel is dat weblogs snel vrij onoverzichtelijk raken en de vormgevingsmogelijkheden erg beperkt zijn (al verschilt dat van systeem tot systeem).

14.4.3.a Weblog-reacties

Vrijwel alle weblogs hebben een reactiemogelijkheid, waarbij bezoekers comentaar kunnen achterlaten. Dat kan natuurlijk positief en negatief uitpakken.

Omdat enkele idioten op het internet actief zijn die het leuk vinden om anonieme beledigingen in het rond te strooien schakelen sommige webloggers deze reactiemogelijkheid uit.

14.4.4 Wat moet een dichter op een site of weblog publiceren?

Biografie
Bibliografie
Poëzie
Recensies
Contactinformatie
Links

14.4.4.1 Biografie

Alleereerst een biografie, waarin in ieder geval je geboortejaar staat. De biografieën op sites of logs van auteurs zijn namelijk de hoofdbron voor pers en organisatoren voor infotrmatie over een dichter. Met andere woorden: een goede biografie op je site of log zal je regelmatig terugvindenin programmaboekjes, als inleiding bij interviews, etcetera.

Bij publicatie van gedichten in tijdschriften en bloemlezingen wordt vaak het geboortejaar van de dichter vermeld. Dit omdat de lezer daardoor beter de poëzie in de tijd kan plaatsen.

Dichters die naast het geboortejaar ook de geboortedag en -maand vermelden lopen minder kans na hun dood met een verkeerde leeftijd opgescheept te worden.

14.4.4.2 Bibliografie

Op zich spreekt dit onderdeel voor zich: vermeld de boeken per genre, bijvoorbeeld onderverdeeld in poëzie, essays, romans, verhalenbundels. En volg de traditie, dus eerst boektitel (cursief), uitgever, vestigingsplaats uitgever, jaartal van verschijning.

Dus zo:
---------------
dichtbundels

Lentebloemen
, uitgeverij Braadworst, Almere, 2009
Verzamelde verzen
, uitgeverij Knorr, Huizen, 2024
------------
Sommigen zetten alle tijdschriftpublicaties in de bibliografie, inclusief paginanummer, anderen laten dat soort publicaties achterwege of volstaan met een opsomming van tijdschrifttitels.

Nu vallen tijdschriftpublicaties strikt genomen buiten de betekenis van het woord bibliografie, dus is mijn advies: handel naar eigen inzicht.

14.4.4.2 Poëzie

Doel van de site is natuurlijk de verkoop van je boek of boeken. Zet daarom vooral niet te veel poëzie op je site: plaats enkele gedichten die de lezer enthousiasmeren en naar de boekhandel doen snellen.

Je zou bij de gedichten die je plaatst een MP3-tje of ander geluidsbestand met de voordracht van dat gedicht kunnen zetten. Of er een filmpje bij zetten. De mogelijkheden zijn onbeperkt.

Iemand die al jaren die mogelijkheden onderzoekt is Mark Boog, die nauw met animator John van der Wens samenwerkt: http://www.poetryinmotion.nl/

Of zie deze animatie van Jan Klug, waarin Tjitse Hofman een gedicht voordraagt en Max Niematz een prozafragment.

Maar let wel: het gaat niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit.

14.4.4.3 Recensies

Plaats vooral recensies van je boeken, voordrachten of artikelen/interviews over/met je op je site. Probeer toestemming tot plaatsing van zo'n stuk te krijgen (dit gezien de Auteurswet 1912) van de journalist in kwestie.

Waarmee we op een heikel punt belanden: zonder die toestemming mag je zo'n artikel niet plaatsen. Toch doen veel dichters dat wel, uitgaande van de gedachte: zonder mij had dat artikel niet bestaan.

Hoewel die redenatie m.i. klopt en veel journalisten er geen bezwaar tegen hebben dat je hun artikelen op je site vereeuwigd zijn er een paar manieren om binnen de mazen van de Auterswet toch legaal die artikelen te plaatsen.

1. Door er fragmenten uit te publiceren (natuurlijk mét bronvermelding). Nadeel is dat naderhand niemand weet of je niet alle negatieve kritiek zorgvuldig hebt weggesneden.
2. Door zo'n artikel van commentaar te voorzien. Daartoe kan je bijvoorbeeld na elke alinea het oorspronkelijke stuk onderbreken en een commentaarregel plaatsen.

14.4.4.4 Contactinformatie

Mijn advies: zet je e-mailadres op je site, en daarnaaast de adresgegevens van je uitgeverij en van SSS (voor boekingen in Nederland).

Plaats in geen geval je huisadres en telefoonnummer online.

14.4.4.5 Links

Een site zonder links naar externe sites is een waardeloze site, want doodlopende weg voor de internetsurfer. Het aanbrengen van links is van positieve invloed op het bezoek aan je site.

Zorg ervoor dat andere sites naar jouw sites linken. Daar kan je op diverse manieren voor zorgen:

- E-mail linksverzoeken aan webmasters van relevante sites.
- Zorg ervoor dat er opzienbarende of interessante dingen op je site gebeuren waardoor webmasters uit
eigen beweging links zullen aanbrengen.
- Vermeld bij reacties op weblogs van derden altijd het URL (adres) van je eigen site of log.


Zo, dan is het nu even pauze. Wordt vervolgd.

terug naar boven



© Bart FM Droog / De Contrabas / Rottend Staal Online 2006. Auteursrecht berust bij de auteurs op basis van de Auteurswet 1912. Er mag niets uit deze website worden overgenomen, opgeslagen op media ter verspreiding onder derden, gepubliceerd of anderszins verveelvuldigd zonder uitdrukkelijke, voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs.