ANDY FIERENS IN AFRIKA

Kaapstad/Epibreren - Na Dichter aan huis vertrok Liesbeth van Dalsum naar Kaapstad, waar ze in de lounge van het Table Bay Hotel onze medewerker Andy Fierens interviewde over zijn tournee door Zuid-Afrika.

Liesbeth van Dalsum: 'Wat heb je hier nu precies uitgespookt?'
Andy Fierens: 'Ik ben op tournee met de multi-instrumentalist Francois le Roux en de actrice Grethe Fox.
Van Dalsum: 'Gaaf! Betekent deze tour luxe hotels, banketten en baden vol schandmeiden en -knapen?'
Fierens: 'Wel, de meeste organisatoren hebben hier weinig geld. Vandaar dat we meestal bij mensen thuis overnachten, en niet in hotels.'
Van Dalsum: 'Spannend, zeg! Dan leer je natuurlijk pas echt de inboorlingen kennen! Bij wie hebben jullie zoal gelogeerd?'
Fierens: 'Bij een godsdienstfanate die Jezus vraagt om zijn bloed over haar uit te gieten voor ze de straat opgaat; bij de plaatselijke Dana Winner wier cd-hoes op zich al reden genoeg is om het schijfje niet in huis te halen; bij een yogaleraar die aangeklaagd werd omdat hij zijn 75+ leerlingen had verteld dat hun lichaam al jarenlang aan het rotten is door slechte eet- en drinkgewoontes, dat het te laat is om daar nu nog iets aan te veranderen en dat ze zich dus beter voorbereiden op de dood - I love it.'
Van Dalsum: 'En waar treden jullie zoal op?'
Fierens: 'Enerzijds brengt deze tour ons naar theaters en universiteiten, maar anderzijds doen we ook een paar house events. Zo waren we vorige week in Pretoria te gast in de sjieke villa van de plaatselijke Bill Gates. Werkelijk een kast van huis, ik was me opeens heel bewust van de gaten in mijn schoenen.
Het publiek bestond vooral uit hitsige, charmante jongedames in strak plunje. Nee, ik klaag niet. Ik dacht dat ze hun dagen in ledigheid aan het zwembad doorbrachten, maar een van deze meisjes bleek de pilote van presidenten Mbeki en Mandela. Het werd een prima optreden en tijdens het gesprek achteraf ontdekte ik tot mijn grote vreugde dat de combinatie blond-wulps-intelligent meer dan een fabeltje is. Heel even was ik een gezegend man.'
Van Dalsum: 'En toen?'
Fierens: 'De volgende dag waren we al vroeg onderweg. Een rit van meer dan twaalf uur bracht ons door het dunbevolkte binnenland naar het plaatsje Nieu Bethesda. Dit dorpje ligt midden in de Karoo...'
Van Dalsum: 'In de wat?'
Fierens: 'De Karoo, een semi-woestijn met adembenemende landschappen. Duffe woestijnstadjes en -dorpjes liggen telkens op minstens vijftig km afstand van elkaar, dus als ik zeg dat het donker wordt moet je dat heel letterlijk nemen, want straatverlichting is er niet. Als je dan de autolichten dooft, lijkt het wel of je door de kosmos rijdt. Het uitspansel met zijn eindeloze sterrenpracht waardoor de melkweg zich als een vette worm een weg vreet: adembenemend. Verkeer is er nauwelijks en als je de wagen langs kant zet en een stukje de Karoo inwandelt, is de stilte tastbaar. Nooit eerder voelde ik mij zo klein. Hulde.'
Van Dalsum: 'Enfin, je was ergens naar toe aan het gaan. En ik ben niet naar Kaapstad gevlogen om een natuurreportage te maken!'
Fierens: 'Excuus. De laatste dertig km leidden ons over onverharde wegen vol putten en stenen naar Nieu Bethesda - tijdens het regenseizoen is het soms meer dan een week afgesloten van de buitenwereld. Het is prachtig. Zesenvijftig mensen wonen er, ongeveer de helft daarvan is kunstenaar. Nieu Bethesda bezoeken is een reis in de tijd maken. De meeste huisjes zijn meer dan honderd jaar oud en als je hier en daar geen wagen zag zou je je ook in die tijd wanen. Toen we s' avonds het dorp binnenreden botsten we bijna op een slapend paard. Dieren lopen hier blijkbaar los.
Maar als dit dorp in Zuid-Afrika bekendheid geniet dan komt dat in de eerste plaats door Helen Martins en haar Owl House. Helen Martins was al in de vijftig toen ze op een nacht in bed lag te overdenken hoe saai haar leven was. Ze besliste daar en dan om meer kleur in haar leven te brengen - het verbluffende resultaat van die beslissing kan je bekijken op www.owlhouse.co.za/index.html'
Van Dalsum: 'Nu moet je echt eens ophouden over niet poëzie-gerelateerde zaken. Denk niet dat mijn eindredacteuren geïnteresseerd zijn in je niet poëzie-gerelateerde observaties! Kom nu ter zake, want anders neem ik de eerste vlucht terug naar Nederland!'
Fierens: 'Ehmm.... het kan Vlaamse en Nederlandse dichters die hier eerder optraden niet ontgaan zijn dat er nauwelijks zwarte artiesten worden uitgenodigd op de Afrikaner festivals. Toch circuleren er in de literaire underground een paar namen die cultstatus genieten doorheen het land en vooral populair zijn bij zwarte jongeren, niet in het minst omwille van hun vaak expliciet politieke teksten. Twee van de bekendste zijn Lesego Rampolokeng...
Van Dalsum: 'Die ken ik! Hij was onlangs nog op Poetry International!'
Fierens: '... en Mzwakhe Mbuli. Deze laatste zit momenteel een gevangenisstraf uit omdat hij, op het hoogtepunt van zijn roem, een bankoverval gepleegd zou hebben. Mbuli zelf heeft altijd beweerd dat hij onschuldig is en dat alles opgezet spel is van de regering, die hem uit de weg wilde omdat hij als staatsgevaarlijk werd beschouwd.
Volgende maand komt Mzwakhe Mbuli vrij. De verwachtingen zijn hooggspannen omdat hij in de gevangenis aan een nieuwe cd met poezie heeft gewerkt, en die zou wel eens kunnen inslaan als een bom...'

Van Dalsum: 'En wat zijn je ervaringen hier, in het Kaapstadse?'
Fierens: 'Hier ben ik afgedaald in de krochten van de Kaapse underground. Angel, een jonge zwarte dichteres, sprak me over een open podium voor rap, hiphop en poëzie. Ik daarheen, dus. Tekstueel was alles niet even sterk maar de meeste deelnemers staken qua energie, intensiteit en inventiviteit werkelijk met kop en schouders uit boven wat ik de laatste jaren in de Vage Landen mocht aanschouwen. AIDS en armoede zijn steeds weerkerende thema's bij deze jonge woordkunstenaars, maar in hun teksten gaan ze fel tekeer tegen de neerwaartse spiraal waarin het land verzeild is. Hun boodschap is er een van hoop. Zuid-Afrika is een land vol tegenstellingen, haat en armoede, maar als ik deze nieuwe generatie - blank en zwart - aan het werk zie, wel, Liesbeth, dan lijkt de literaire tralalie uit onze contreien me zo onbenullig. Hier gebeurt het, hier moet je zijn nu.'

Van Dalsum: 'En geweld?' Heb je nog geweld meegemaakt? Dat schijnt toch een van de toeristische attracties te zijn?'
Fierens: 'Vanochtend reden we via de autosnelweg naar het charmante Jacobsbaai, waar de lokale hangjeugd het nodig vond om onze wagen met stenen te bekogelen. Met een ruit vol barsten en lijven vol adrenaline arriveerden we in het charmante kustplaatsje. Gelukkig wist ons publiek, de creme de la creme van de plaatselijke lesbo- en travestiescene ons humeur weer op te krikken - maar dat verhaal is helaas niet geschikt voor kleine kindertjes.'
Van Dalsum: 'Juist, ja. Dat wil ik dan met mijn eigen ogen ervaren. Taxi!...'

(Rottend Staal Online, 30-9-2003)