RECENSIE EN PERSMELDINGEN
VAN DE ALL STAR SLAM TOUR 2001
R'uit Magazine, 1-3-2001
Profiel&, 22-3-2001
Profiel&, 22-3-2001
Groninger Gezinsbode, 28-3-2001
Volkskrant, 29-3-2001
NRC Handelsblad, 29-3-2001
UK, 29-3-2001
Uit Krant, 1-4-2001
Haagsche Courant, 4-4-2001
Volkskrant, 5-4-2001
Gelderlander, 6-4-2001
Radio Amsterdam FM, 6-4-2001
BN/De Stem, 6-4-2001
Rottend Staal Online, 8-4-2001
Vera Krant, 18-4-2001
ALL STAR SLAM TOUR ZEER GESLAAGD
De poëzietour van Tracy Splinter, Lasse
Samström, Tom Combo, Wehwalt Koslovsky, Jürg Halter en De Dichters
uit Epibreren is uitermate succesvol verlopen. In Rotterdam trok de tour
20, in Groningen 40, in Den Haag 30, in Nijmegen 200 en in Amsterdam 60
mensen. Er werden 1575 kilometers afgelegd, 158 liter diesel verbruikt,
8 kratten bier en 56 flessen wijn geleegd, 840 sigaretten, 20 gram hash
en 20 gram wiet gerookt, 36 ephedra-capsules geslikt, 3 groupies verbruikt
en 30 boeken, 15 tijdschriften en 13 cd's verkocht.
De tour stond aangekondigd in het NRC Handelsblad, De Volkskrant (zelfs
op de voorpagina, op 5 april) en in tal van regionale kranten, tijdschriften
en uitgaansagenda's.
terug naar boven
ALL STARS SLAM IN ROTTERDAM
De 'All Stars Slam Tournee' belooft een party met woorden te worden, waarmee
het Goethe-Institut de party-maand beëindigd. Vooraanstaande Slam-dichters
uit Nederland, Duitsland en Zwitserland beginnen hun tournee in Rotterdam.
Verwacht worden Wehwalt Koslovsky, die bij de laatste poetry International
zijn publiek enthousiast maakte, De Dichters uit Epibreren - Bart FM Droog,
Tijste1 Hofman en de muzikant
Jan Klug uit Groningen, de slam-koningin Tracy Splinter, Lasse Samstroen2,
evenals uit Zwitserland Tom Combo en Jürg Halter. De ritmische spraakmarathon
in het Nederlands, Duits en Engels presenteert literatuur eens op een
heel andere manier.
Goethe-Institut, Westersingel 9 [Rotterdam]. Vrijdag 30 maart, 20.00 uur.
Toegang NLG 10,-. Met vriendelijke ondersteuning van pro helvetia en de
Stichting Martin-Behaim-Haus.
(R'uit Magazine, 1-3-2001)
1 boeiende naamsvariant voor Tjitse
Hofman
2 boeiende naamsvariant voor Lasse Samström
terug naar boven
DICHTERS UIT EPIBREREN OP ALL STARS
SLAM IN GOETHE INSTITUUT
In het Goethe Instituut wordt op 30 maart het All Star Slam georganiseerd.
Op deze rodeo van de poëzie zullen vooraanstaande Slamdichters uit
Nederland, Duitsland en Zwitserland optreden.
Een Poetry Slam is van oorsprong een Amerikaans fenomeen. Dichters treden
op voor een publiek dat het publiek zijn betrokkenheid of afkeer voor
de dichter actief toont door aanmoediging en applaus dan wel hem uitjouwt
of van het podium wegfluit. Een Slam is best te vergelijken met de 'open
podia' zoals die in Nederland bekend zijn, alleen het wedstrijdelement
is hier onbekend.
Op het All Stars Slam in het Goethe Instituut treden diverse Nederlandse
dichters op, zoals 'De Dichters uit Epibreren', bestaande uit de Groningse
dichters Bart FM Droog en Tjitse Hofman en de muzikant Jan Klug. In het
Belgische Aarschot traden zij, naast anderen, vorig weekend op in een
avond vol poëzie. In de eerste acts waren er momenten van tenenkrommend
amateurisme, maar na de pauze kwam de gang er goed in. De Vlaming Hans
Holvoet- Hanssen betoverde het publiek met een meeslepende act. Zwaaiend
met een roestige sabel verdreef hij de grenzen van de
werkelijkheid.
Schorre hond
'De Dichters uit Epibreren' sloot de avond af. De podiumact van deze
groep is geen performance of cabaret, maar een spectaculaire show met
een mooie belichting en sterk beeldende geluidsimpressies. De driemanscombinatie
benutte de mogelijkheden van de poëzie over een grote breedte: van
bezonkenheid naar confrontatie. Bart FM Droog benadrukt dat ze geen collectief
zijn en dat ieder zijn eigen gedichten maakt. Op het podium brengen ze
beurtelings hun gedichten, die muzikaal ondersteund worden door de jazzmuzikant
en 'soundscape-creator' Jan Klug.
Bart FM Droog laat zich het best omschrijven als "een schorre hond
die zijn gedichten naar de maan blaft". Droog: "Ieder gedicht
vraagt om een eigen aanpak, soms is de schorre stem gewoon nodig ".
In 1993 richtte Droog de uitgeverij 'Rottend Staal Publicaties' op, om
op een betaalbare manier gedichten en poëzienieuws te publiceren.
Altijd
luidde de aanhef: 'Hallo zeg, o lezer begint'. De papieren versie bestaat
niet meer, alleen nog de elektronische nieuwsbrief en archief. De gedichten
worden nu uitgegeven door Uitgeverij Passage.
Epibreren stond ooit voor niet nader aan te geven werkzaamheden waarvan
de indruk werd gewekt dat ze belangrijk zijn. De show die de Dichters
uit Epibreren geven is er een die je niet snel zult vergeten.
All Stars Slam: Dichters uit Epibreren en anderen in het Goethe instituut
op 30 maart. Aanvang 20.30 uur. entree fl. 10,-.
(Pauline Tonkens, Profiel&, Krant van de Hogeschool
Rotterdam, 22-3-2001)
terug naar boven
GOETHE-INSTITUT NIET ALLEEN
ONTMOETINGSPLAATS VOOR DE CULTURELE ELITE
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) was een veelzijdig kunstenaar.
De omvang en diversiteit van zijn oeuvre is fenomenaal. Hij was niet alleen
schrijver, dichter, maar vooral ook door zijn reizen een wereldburger.
om die reden is zijn naam verbonden aan het Duitslandinstituut dat gevestigd
is aan de Westersingel te Rotterdam.
'Het Goethe-Institut is niet alleen een instituut voor Duitstaligen, maar
voor iedereen die interesse heeft in de Duits-Nederlandse geschiedenis.'
Dat zegt Sabine Hentzsch, directrice van het Goethe-Institut. Het instituut
kent drie belangrijke sectoren: de bibliotheek, waar alles over Duitse
literatuur en vertalingen te vinden is, de taalcursussen en de cultuurafdeling.
Die laatste sector vormt het hart van het Goethe-Institut en is vooral
gericht op beeldende kunst. (...)
Het Goethe-Institut richt zich op het ogenblik vooral op jongeren. Op
dit moment is er de fototentoonstelling tre zien van de fotograaf Andreas
Herzau en op 30 maart zal de spraakmarathon All Star Slam Tournee starten
met onder anderen De Dichters uit Epibreren, Wehwalt Koslovsky en de slam-koningin
Tracy Splinter.
Goethe-Institut, Westersingel 9 Rotterdam (tel. 010-209.20.90). Open ma
t/m do 10-19 uur, vr 10-17 uur). Toegang gratis.
(Pauline Tonkens, Profiel&, Krant van de Hogeschool
Rotterdam, 22-3-2001)
terug naar boven
EPIBREREN IN GOETHE INSTITUT
De Dichters uit Epibreren zijn 30 maart vanaf acht uur te horen en te
zien in het Goethe Institut Inter Nationes Rotterdam. Het evenement is
het startsein van de All Stars Poetry Slam Tour 2001 van 30 maart t/m
7 april. Jan Klug,
Tjitse Hofman en Bart FM Droog bevinden zich in een gezelschap van internationaal
operende dichters uit de Duitse, Zwitserse en Nederlandse slam- en performing
poetry scene. Het avondvullende en afwisselende programma heeft voor stoffige
zolderkamerpraktijken geen plaats. De tournee kwam tot stand met steun
van het Goethe-Institut Inter Nationes Rotterdam en Amsterdam en Pro Helvetia/Zwitserland
(Groninger Gezinsbode, 28-3-2001)
terug naar boven
LETTEREN
Verschillende steden, zeven dichters uit de Duitse, Zwitserse en
Nederlandse 'slam- en performing poetry scene' geven in een avondvullend
programma sprankelende voordrachten in het Engels, Duits en Nederlands.
'Inter Nationes': vrijdag om 20 uur in Goethe-Institut Rotterdam (Westersingel
9), dinsdag om 20.30 uur in de USVA in Groningen (Munnekenholm 10), woensdag
om 20 uur in de Deutsche Bibliothek in Den Haag (Witte de Withstraat 31-33).
Tel. 020-531.29.00.
(Volkskrant, 29-3-2001)
terug naar boven
LITERATUUR
Den Haag: Voordrachten in het Engels, Duits en Nederlands van internationaal
opererende dichters in The All Stars Poetry Slam Tour 2001 van 30 maart
t/m 7 april. Op 4 april (20u) in de Deutsche Bibliothek, Witte de Withstraat
31-33. (zie ook Groningen en Rotterdam). Inl 020-531.29.00 & www.epibreren.com/slam
(NRC Handelsblad, 29-3-2001)
terug naar boven
POËZIE
Overgewaaid uit Amerika, razend populair in Duitsland en nu voor het eerst
in Groningen gepresenteerd (gesponsord door het Goethe-Institut): het
fenomeen 'slam- and performing poetry'. Vier jonge Duitse dichters, een
Zwitser en de eigen Dichters uit Epibreren geven op dinsdag 3 april in
het USVA-theater grensoverschrijdende staaltjes van poëzieperformance.
Aanvang 20.30 uur; entree fl. 10,-(UK #28, 29-3-2001)
terug naar boven
LEZINGEN: SLAM KÖNIGIN
Tracy Splinter is een van de zeven dichters uit Zwitserland, Duitsland
en Nederland die meewerken aan The All Stars Poetry Slam Tour 2001. Geen
gewone dichters, maar performers die door de taalbarrière breken,
ondersteund door muziek. Ze doen vaak mee aan poetry-festivals, zijn actief
in de punk of maken - naast gedichten - ook soundscapes. Tracy Splinter
- dé Slamkönigin - won de eerste prijs op de Duitse National
poetry Slam in Weimar en was onlangs ook te horen op de landelijke Gedichtendag
in Amsterdam.
Goethe-Institut: The All Star Slam Poetry Tour 2001 - Tracy Splinter,
Wehwalt Koslovsky, Lasse Samström, Jürg Halter, Tom Combo, Tjitse
Hofman, Bart FM Droog. In het Duits, Engels, Nederlands; 10,-. 21.00 uur.
Zeven topdichters uit de Duitse, Zwitserse en Nederlandse slam- en perfoirming
poetry scene overschrijden de taalbarrières en brengen samen met
een muzikant hun teksten.
(Uit Krant - de volledige culturele maandagenda van Amsterdam,
1-4-2001)
terug naar boven
GEDICHTEN IN POETRY TOUR
Zeven dichters uit de Duitse, Zwitserse en Nederlandse slam- en performing
poetrywereld touren deze week door Nederland met The All Star Poetry Slam
Tour 2001. Deze dichters, brengen samen met één muzikant
hun teksten. De tournee kiest woensdag 4 april Den Haag als halteplaats.
De voorstelling begint om 20.00 uur in de Deutsche Bibliothek.
(Haagsche Courant, 4-4-2001)
terug naar boven
POETRY SLAM & DANCE
Op voorpagina van De Volkskrant:
Advertenties
Wintertuin/Les Routiers du disque
POETRY SLAM & DANCE
vr. 6 april Merleuyn Nijmegen
www.wintertuin.nl/nieuws/nieuws.cfm
(De Volkskrant, 5-4-2001)
terug naar boven
ALL STAR POETRY SLAM TOUR
NIJMEGEN - Acht internationale dichters slaan vandaag hun literaire slag
in café Merleyn tijdens de International All Star Poetry Slam.
Dichters uit Duitsland, Zwitserland en Nederland zorgen voor een aantal
sprankelende voordrachten. Poetry Slam is een nieuw fenomeen dat met name
de laatste jaren sterk gegroeid is in het buitenland. Overgewaaid uit
de Verenigde Staten zijn deze literaire bijeenkomsten vooral in Duitsland
een doorslaand succes.
In Nijmegen heeft de stichting De Wintertuin/SLAAN (Stichting Literaire
Activiteiten Arnhem Nijmegen) een Poetry Slam Tour georganiseerd. In Merleyn
treden op Tracy Splinter, Lasse Samström, Wehwalt Koslovsky, Jürg
Halter, De Dichters uit Epibreren (Tjitse Hofman en Bart FM Droog) met
muzikant Jan Klug en Tom Combo. Voor de muzikale intermezzo's zorgen de
dj's St.-Paul, Kid Sundance en Josito. De avond begint om 21.00 uur in
café Merleyn aan de Hertogstraat in Nijmegen.
(De Gelderlander, 6-4-2001)
terug naar boven
RADIO
Om 15.08 uur een telefonisch interview met Jan Klug en Bart FM Droog over
de tour, met daarbij fragmenten van de cd's van Tracy Splinter en Epibreren.
De tourdeelnemers bevonden zich toen in een gele Ford Transit personenbus,
op een parkeerplaats langs de A50, in de buurt van Apeldoorn.
(Radio Amsterdam FM, 6-4-2001)
terug naar boven
AMICE
Cultuur en ijdelheid, het zouden twee onverenigbare grootheden behoren
te zijn. Helaas weet ik beter. Geen kunstenaar of hij wil zijn naam graag
in lichtreclame-grote-letters in de krant en in de herinnering van het
publiek. Maar een kunstorganisator die zichzelf het liefst op de voorgrond
of tussen het kunstwerk en de toeschouwer plaatst, dat is ietwat ongewoner.
Zo'n makelaar moet wel een gemankeerde artiest zijn.
Dat ben jij waarschijnlijk ook, brave Simon Buschman. Maar iemand die
met te weinig talent zo nodig in de kunst moet, wordt veel vergeven.
Wat jij echter afgelopen zaterdagavond flikte, dat gaat echt te ver.
Met je 'Stichting Klank, Beeld en Taal' doe je goede dingen, ook het afgelopen
weekeinde. In het kader van de poëziemanifestatie van Zuiders Literair
belegde je voor de zoveelste keer een mooie dichtersavond. Gerrit Kouwenaar,
Esther Jansma en Rutger Kopland zouden lezen, er was een wedstrijd om
uit drie gedichten een nieuwe poëtische tekst te knutselen en er
zouden gedichten op muziek gezet worden en gezongen.
Je had een keur van medewerkers bereid gevonden. Er was ook nog een enquête
waarbij je van ons wilde weten of we je stichting en je letterkundig blad
kenden en wat onze hoogste opleiding is en ons vak. Tot zover weinig probleem,
behalve dat er geen vaart zat in de avond, dat het allemaal zo hoogdravend
was, dat het de aangewezen methode leek om mijn kinderen in hun vooroordeel
te staven dat gedichten iets zijn voor keurige, grijze dames en dat je
telkens als een dichter voorlas zijn teksten projecteerde, maar juist
niet als ze moeilijk verstaanbaar gezongen werden.
Maar toen kwam het eind van de avond. Kouwenaar was al geweest, Esther
Jansma eveneens en we zaten allemaal te wachten op de finale van Kopland.
Er gebeurde echter ineens iets heel anders. Je projecteerde een vers van
jezelf
op de wand, voorzien van beeldende illustratie. Datzelfde gedicht werd
vervolgens gezongen. Daarna werd het podium van de Nieuwe Veste ontruimd,
want Buschman in woord, beeld en klank moest vervolmaakt worden in beweging.
Een dame danste gedurende zeven minuten jouw regels. Toen nam jij weer
het woord, vertelde ons dat je van Teteringen naar Kortenhoef bij Hilversum
verhuisd bent en dat dit daarom je laatste bijdrage aan het Bredase literaire
klimaat was. Jij dankte ons allen en vooral jezelf voor de medewerking
en riep ons tenslotte op jouw afscheid met een glaasje in de foyer te
vieren.
Gelukkig is Kopland als psychiater gewend aan vreemde situaties, dus vroeg
hijzelf in de stille verbijstering, waaraan iedereen ten prooi was of
hij niet geacht werd nog wat voor te lezen. Om binnen zijn vakgebied te
blijven: een fraaiere Freudiaanse vergissing heb ik mijn hele leven nog
niet meegemaakt.
Je slaat nu je tenten wat noordelijker op. Jou kennend zul je daar binnenkort
ook weer van je laten horen. Mag ik je voor de toekomst dan een advies
geven: ga vanavond naar het Goethe Instituut in Amsterdam. Daar wordt
een optreden verzorgd van de Poetry Slam Tour 2001. Dat is iets dat het
midden houdt tussen stand up comedy, rap en literatuur. Het publiek geeft
cijfers en kan door hard of zacht klappen een dichter oproepen nog meer
te lezen of wegsturen. Dat is poëzie voor een nieuwe generatie. Een
vitale mix van muziek, cabaret en verskunst.
Jij wil toch de kunsten bij elkaar brengen? Kun je eens zien hoe dat
ook kan, als je niet per se de bekende weg wilt gaan. Maar pas op: het
publiek op zo'n avond is minder beschaafd dan in Breda. Onterechte ijdelheid
wordt van het podium gefloten.
Succes!
(Camiel Hamans, Brabants Nieuwsblad/De Stem, 6-4-2001)
terug naar boven
POETRY SLAM TOUR: ZÓ KAN HET OOK
Ziet u een dezer dagen een geel personenbusje door het land crossen,
kijk dan uit. Het zijn de zeven Poetry Slam-dichters die in hun tour Amsterdam,
Groningen, Nijmegen en Den Haag aandoen met hun misschien wel even heftige
als betekenisloze voordrachten.
In de hal hangt een wietwolk rond wat eerder een groep gangsters lijkt
dan poëten. Het zijn Duits- Engels- en Nederlandstalige dichters
in Nederland, vlak voor de demonstratievoorstelling in het Groningse USVA-theater
op 3 april. Ze zijn relaxed. De een is (ex-)punk, de ander loopt in driedelig
pak, allen zijn ze tussen de 20 en 35 jaar oud, net als het publiek vanavond.
De zeven dichters en één muzikant zijn bekenden uit het
Zwitsers-Duitse Poetry Slam-circuit, wat in Nederland nog het meest overeen
komt met het fenomeen performing poetry, zoals dat de laatste tijd opvallend
vaak opduikt op festivals en in achtergrondartikelen. Niet iedereen is
het met deze benaming eens. Zo kan men in de Epibode van 3 april lezen
over het hevige verzet tegen het Slam-hokje van deelneemster en bokser
Tracy Splinter, die uit frustratie dichter/performer Wehwalt Koslovsky
knock-out zou hebben geslagen. Om de goede vrede te bewaren kan gesteld
worden dat het gaat om dichters die opvallend veel aandacht besteden aan
hun voordracht, in vergelijking met wat men gewend is van de oudere generatie.
De in Zuid-Afrika geboren Splinter is daar een prachtig voorbeeld van.
Vol overtuiging stort zij haar ronkende klanken over het publiek uit:
"long single open rooouund sooouuund". In het Engels bespreekt
zij de taal als voertuig van het gevoel, beoefent zij de stem als vertolker
van de ziel. Zij betrekt het publiek bij haar overtuigende voordracht,
ook in haar tekst: "what has a writer to write - a poet to say -
an audience to hear?" Geen andere dichter die haar mond zo ver kan
openen, zich zo diep in het hart laat kijken door haar woorden. Een schril
contrast met de twintigjarige Jürg
Halter, de jongste van het stel. Op zijn typisch Zwitsers-Duitse toon
- wat sloom en zangerig -, verlegen in stem en lichaamstaal, spreidt hij
zijn morbide poëtische verhalen tentoon, met als hoogtepunt de ironische
liefdesverklaring aan zijn land: "Ich will ein Schweizer sein und
bleiben."
Een hele stoet Zwitserse eigenaardigheden laat Halter passeren in dit
gedicht dat klinkt als een mantra, voordat hij zijn geloofsbelijdenis
aflegt. Beklemmend is zijn verhaal over de narcistische uitwassen van
een vrouw die uit verlangen zichzelf opeet.
Grappen en grollen
Dan zijn er nog Halters landgenoot Tom Combo, de Duitse stemkunstenaar
Wehwalt Koslovsky, de Nederlandse, bekende Dichters uit Epibreren, bestaande
uit dichters Tjitse Hofman en Bart FM Droog en soundscape-muzikant Jan
Klug, de Duitse als enfant terrible aangekondigde Lasse Samström
en de vraag of de Slam-manier van voordragen het grote gevaar op grappen
en grollen zonder enige verhalende of poëtische inhoud rechtvaardigt.
Koslovsky's succesnummer 'Nittigritti' werkt op de lachspieren door de
herhaling van klanken: "Gitti mit dem Kitty-Titti is n bißchen
nittigritti", usw. en de slapstickachtigheid van de inhoud: meisje,
tieten, neuken. Maar wat is de poëtische noodzaak hiervan? Samström
beoefent het genre van het aan Nederlanders onbekende Schüttelreim,
waarin in tweeregelige verzen, elke tweede regel slechts een kleine verschuiving
van letters vertoont ten opzichte van de eerste. Het is de bedoeling dat
er wél een groot verschil in betekenis ontstaat, zoals in Schüttelreim
7629: "Wovon ich hier als Dichter singe/ ist nicht nur meine Sicht
der Dinge". Het kan, bewijst de titel van Samströms boek, nog
korter: "Mein Weltbild/ bellt wild". Erg lachen, maar grenst
dit niet aan betekenisloosheid? Verdringt de vorm niet elke inhoud?
Zijn performance is ook wild -armzwaaien worden afgewisseld met doodsvallen
en als hij klaar is, sommeert hij het publiek luid te klappen en houdt
een minutenlange verkooppreek over zijn boeken. Zijn rol als irritant,
verwend jongetje, speelt hij goed, maar is het wel een rol?
De sfeervolle geluidslandschappen die De Dichters uit Epibreren voortbrengen,
sluiten de theatrale avond mooi af. De dichters wisten wat zij wilden
en waren goed op dreef, zo ook de USVA-technici, die zorgden voor een
prachtige en voor elk optreden passende sfeer.
Een nadeel was dat het voor de Duitstalige aanwezigen duidelijk makkelijker
te volgen was dan voor hun Nederlandse equivalenten. Namen van zangers,
waarvan het duidelijk de bedoeling was dat ze de indruk van iets belachelijks
moesten wekken, deden geen bellen rinkelen en snel of onduidelijk uitgesproken
teksten bleven in het luchtledige hangen. Het is echter wel de moeite
waard te horen dat het ook zó kan, zo anders dan het klassieke
zwijgend luisteren en de doodse serieusheid in de stem van de niet op
voordracht getrainde, klassieke
dichter. Het was geen wedstrijd dit keer, met het publiek als jury, zoals
het Slam-spel in Duitsland normaal gesproken gespeeld wordt. De dichters
werden aangekondigd als 'allemaal winnaars'. Als er al een publieksfavoriet
was, dan maken Splinter, Koslovsky en De Dichters uit Epibreren zeker
aanspraak op deze titel.
(Petra Else Jekel, Rottend Staal Online/Epibode, 8-4-2001)
terug naar boven
SLAMMERS STORMEN DOOR NEDERLAND (1)
Een goede 350 mensen woonden begin april voordrachten bij van Duitse,
Zwitserse en Nederlandse dichters uit het slam- en performance poetry
circuit, in Rotterdam, Groningen, Den Haag, Nijmegen en Amsterdam (zie
www.epibreren.com/slam). Terwijl Nederland al vele jaren een rijke traditie
heeft aan 'performing poets' (men denke aan Speenhoff, Simon Vinkenoog,
J.A. Deelder, Johnny van Doorn, Tom Lanoye, Diana Ozon en Bart Chabot),
bleek in het Duitstalige gebied de orale traditie in de dichtkunst zo
goed als uitgestorven of taboe.
Dit ontbreken valt te verklaren door terug te gaan naar de Hitlertijd:
enerzijds werden de expressiefste Duitse dichters in die tijd verbannen
of vermoord, anderzijds had men in het naoorlogse Duitsland een grote
weerzin tegen mensen die gebruik maakten van voordrachttechnieken die
jarenlang ook door de nazi's misbruikt zijn. Hiermee is natuurlijk niet
gezegd dat de nazi's de voordrachtskunst hebben uitgevonden -niet in het
minst - wel dat ze in hun propagandamethoden gebruik maakten van technieken
die reeds sedert jaar en dag bestonden.
Kortom: het gevolg was dat tot circa medio jaren negentig van de twintigste
eeuw literaire avonden in Duitsland zich kenmerkten door voordrachten
van zichzelf zeer serieus nemende murmelende en lispelende dichters, met
als gevolg dat het publiek weg bleef.
Terwijl in Nederland en Vlaanderen uitvoerende dichters als Deelder en
Chabot vanaf het begin van de jaren negentig volle theaterzalen trokken,
en een nieuwe generatie performers (o.a.Serge van Duijnhoven, Ruben van
Gogh, De Dichters uit Epibreren, Ingmar Heytze en het duo Witte en Wieringa)
opkwam, waren er ook in Duitsland 'jonge' dichters die dachten dat het
ook anders kon. Maar in tegenstelling tot hun Nederlandse generatiegenoten
konden ze binnen hun eigen taalgebied geen referentiepunten vinden. Dus
keken ze over de landsgrenzen. Niet naar Nederland, maar naar Amerika.
Daar ontwikkelde zich vanaf 1985 een nieuwe uitvoerende vorm van poëzie:
Poetry Slam. Waarbij een aantal dichters optrad en na afloop met punten
door het publiek beoordeeld werd. Doel van Poetry Slam was enerzijds het
publiek
meer bij de voordracht te betrekken, en anderzijds om de dichters ervan
bewust te maken dat een goede voordracht essentieel is wil je het publiek
boeien. Poetry Slam ontwikkelde zich explosief: in vrijwel elke Amerikaanse
stad ontstonden Slampodia en vele honderden Amerikaanse jongeren stortten
zich op de poëzie.
De gedichten die zij in de Slams gebruiken zijn echter in de eerste plaats
gericht op de voordracht. Klank, ritme, humor en snelheid overheersen
derhalve in veel gevallen het literaire gehalte. Vaak zijn het maatschappijkritische
gedichten, die herinneren aan het hoge preekgehalte van teksten van Amerikaanse
punkbands uit de jaren tachtig. Hoe dan ook: in
Amerika heeft Poetry Slam zich tot een volwaardig literair genre ontwikkelt,
een genre dat past binnen de Amerikaanse orale poëzietraditie. Enkele
jonge Duitse dichters hoorden van het Amerikaanse verschijnsel en besloten
er eens een kijkje te gaan nemen. En werden dermate enthousiast dat ze
Poetry Slam naar Duitsland brachten. Met succes: Poetry Slam is in Duitsland
erg populair en heeft de Duitse literatuur verrijkt met een geheel nieuw
genre.
En het aardige is: in tegenstelling tot Nederland, waar de 'performing
poets' overtuigd zijn van de noodzaak gedichten te schrijven die zowel
op het podium als op het papier overtuigen, ligt het voor vele Duitse
'slam poets' totaal anders: de teksten die zij bij hun voordrachten gebruiken
zijn expliciet voor de voordracht geschreven en veelal weigeren ze deze
af te drukken - omdat ze daarvoor niet gemaakt zijn.
In Zwitserland, waar net als in Duitsland Poetry Slam in volle ontwikkeling
is, ligt het weer net even anders: de Zwitserse dichters neigen meer naar
het Nederlandse standpunt. Neem Tom Combo (Winterthur, 1965): zodra hij
het podium betreedt zoekt hij contact met zijn publiek, voorziet zijn
gedichten van humorvolle inleidingen en brengt vervolgens gedichten, waarin
elementen uit het absurde dagelijkse leven op indringende wijze met elkaar
verweven worden. Zo heeft hij een gedicht gemaakt waarin de zalvende stem
van een hypnotiseur ('je bent ontspannen, je voelt je goed') gemixt is
met een zich in de loop van het gedicht ontwikkelend ernstig verkeersongeluk.
Deze techniek gebruikt hij vaker: in een ander gedicht over een ontsporende
relatie herhaalt hij 'alles is goed' tot in het extreme en zowel op papier
als vanaf het podium weet hij dit excellent tot uitdrukking te brengen.
Zijn landgenoot Jürg Halter (Bern, 1980) staat bekend om zijn morbide
gedichten. Een van zijn gedichten handelt over zijn haat jegens duiven.
Hij weet deze haat zo prachtig in een horror-gedicht uit te drukken dat
je elk woord beeld ziet worden en bijna de exploderende duivenetter en
rondspattende duivendarmen kan ruiken en zien. Tevens verwijst hij in
het gedicht naar tal van historische en literaire voorbeelden waarmee
hij het gedicht, ook al lees of hoor je het tientallen malen, boeiend
weet te houden. Ook zelfspot is hem niet vreemd: in een gedicht over Zwitserland
haalt hij meedogenloos de Zwitserse samenleving onderuit, wat hem op het
eind echter niet belet te stellen dat hij Zwitser is en zal blijven. Halter
is op woensdag 20 juni te gast bij Poetry International te Rotterdam,
waar hij met o.a. Tjitse Hofman uit Groningen een van de deelnemers is
bij de Poetry Slam aldaar. Gaat dat zien! Wie niet kan wachten: op de
site van het literaire tijdschrift Art. 21 Zeitdruck is werk van hem te
lezen: www.art-21.ch.
De volgende keer meer over de Duitse deelnemers aan de tour.
(Bart FM Droog, Vera Krant #8, 18 april 2001)
terug naar boven
|