Dus Stadsdeeldichter of Binnenstadsdichter had wel gekund, maar Stadsdichter niet. Het is het woord, zogezegd? Dan snap ik het.

Yep.

Maar als we die naamkwestie even laten passeren, dan is het toch wel fijn dat Amsterdam in ieder geval een Binnenstadsdichter heeft? Of zeg je: nee, kom op B&W, schrijf een procedure uit, verkiezingen, sollicitaties...?

Inderdaad: kom op B&W! Misschien moet ik even uitleggen hoe het in Groningen begon en wat mijn rol is geweest. Al in 2000 hadden we met de Stichting Poëziemarathon het plan om in Groningen een Stadsdichter aan te stellen, als publiciteitsstunt voor de Poëziemarathon 2001. Dat idee kwam voort uit de verkiezing van Gerrit Komrij als eerste DdV en de instellling van het huisdichterschap van de Rijksuniversiteit Groningen (in 2000, Daniël Dee en Petra Else Jekel).

Het lukte ons niet dat plan in januari 2001 te concretiseren, doch niet getreurd, we gingen door, polsten een gemeenteraadslid, ik schreef een kant-en-klaar voorstel dat hij alleen maar hoefde te ondertekenen en in te dienen in de gemeenteraad. Hij deed dat in de late lente of vroege zomer van 2001.

Op dat moment bestond het stadsdichterschap in Nederland nog niet (althans, dat Emma Crebolder in 1993 een jaar lang stadsdichter was geweest te Venlo leerde ik pas vorig jaar september). Research op Google leverde in 2001 alleen gegevens uit de Middeleeuwen op dus was het maar de vraag of de pers het zou oppakken en hoe het publiek zou reageren.

In de zomer van 2001 verklaarde ik dat ik me niet kandidaat zou stellen (als ghostwriter van dat plan). En ik zou nooit stadsdichter geworden zijn als de toenmalige wethouder mijn plan geaccepteerd had. Maar omdat het plan was ingediend door iemand van een andere partij wilde hij er niet aan, na protesten weer wel maar dan volgens een ander plan, zijn éigen plan. Enfin, hij liet dat plan opstellen door ambtenaren, die o.a. bij mij advies inwonnen over hoe de samenstelling van de benoemingscomissie zou moeten zijn (ik adviseerde: 'vooral geen dichters, uitgeverijmedewerkers en politici in zo'n commissie'), en er kwam een open sollicitatieprocedure en een onafhankelijke benoemingscommissie.

Na overleg met collega-Groninger dichters besloot ik me toch kandidaat te stellen en die commissie koos mij.

Terwijl dit zo gaande was maakte de gemeente Dordrecht Jan Eijkelboom tot Stadsdichter, oktober 2001. Het was een eretitel, zonder verplichtingen. Maar wel bekrachtigd door het college van B&W.

Enfin: in januari 2002 werd ik Stadsdichter, in de pers werd er eerst wat lacherig over gedaan, maar dat gelach verstomde toen het Stadsdichterschap bleek te werken: het genereerde een berg gratis publiciteit voor de gemeente, voor de poëzie uit Groningen en voor mij. Ik heb het door ambtenaren laten narekenen: jaarlijks bespaarde ik de gemeente minimaal 50.000 euro aan promotiekosten uit.

Andere steden volgden Groningen; veel kopieerden simpelweg het Groninger model; ik ben door ik weet niet hoeveel cultuurwethouders en -schepenen en gemeenteraadsleden uit NL en B om advies gevraagd en nu, 4, 5 jaar later is het begrip Stadsdichter redelijk ingeburgerd in NL & B.

Omdat ik het overzicht van wie waar stadsdichter is bijhoud, krijg ik regelmatig post van dichters die door buurtcomité's, cafébezoekers, literaire organisaties en etc. zijn uitgeroepen tot stadsdichter en willen worden opgenomen in het RS-overzicht. Al die mensen stuur ik een beleefd briefje terug met de mededeling: 'Gefeliciteerd maar helaas, alleen door colleges van B&W benoemde stadsdichters neem ik op'. In die zin fungeer ik min of meer als poortwachter.

De ontwikkelingen van de laatste jaren bezie ik overigens niet met onverdeeld genoegen: m.i. heeft een stad enkel baat bij een landelijk publicerende dichter, niet van de enkel binnen de stadsgrenzen bekende dichters die in meer en meer steden als Stadsdichter fungeren. Maar wel: dat is weer een heel ander verhaal.

Bart FM Droog, januari 2006