Nieuwe Haagse Courant, 1962 (?) - Een steen voor Hermes
LOUIS LEHMANN
Louis Theodoor Lehmann is in 1920 te Rotterdam geboren. Hij
studeerde Nederlands recht te Leiden en archeologie te
Amsterdam. Reeds in 1940 publiceerde hij de dichtbundels Dag-
en nachtlawaai en Subjectieve reportage, in 1941
gevolgd door Schrijlings op de horizon. Menno ter
Braak vergeleek hem met een meteroor, die met een zekere
astrale volmaaktheid komt binnenvallen, alsof volmaking geen
tijd en moeite kost. Hij vond Lehmanns dichtwerk
verbijsterend door originaliteit en veelvoudigheid. Marsman
schreef destijds dat hij bij de lectuur van Lehmanns verzen
sterk het gevoel had, te maken te hebben met iets nieuws.
Toch kost het enige moeite over deze dichter, die bij zijn
entree in onze letteren zo'n opgang maakte, in handboeken en
encyclopedieën gegevens te vinden. Lehmann verzamelde zijn
dichtwerk in 1947, maar kwam in 1948 alweer met een nieuwe
bundel Gedichten. Hij schreef ook een roman, De
pauwenhoedster, die in 1955 verscheen. Verder heeft hij
zich beziggehouden met vertaalwerk, o.a. uit het Perzisch in
het Engels!
Na de bundel Het echolood van 1955 vraagt deze bijzonder
knappe auteur aandacht voor zijn jongste publicatie, de
dichtbundel Een steen voor Hermes, een uitgave van De
Bezige Bij te Amsterdam.
| Ruim twintig jaar na dato treft Lehmanns poëzie niet in de eerste plaats als nieuw, wel vóór alle dingen als geleerd. Niet in die zin, dat hij ontwikkeling en kennis uitstalt, maar wel dat hij bij de lezer veel eruditie veronderstelt. Weet u alles van Homerus, lezer, en van de Griekse geschiedenis? Weet u wat Ozolische Lokriërs waren? Weet u hoe een guitaar klinkt die als mandoline behandeld wordt? |  |
Weet u waar Cervantes een hand
verloor? Kent u nieuw-Grieks en weet u alles van het
dhimótiki? Weet u hoe een gevonden scherf Lucaans nog en
bijna Attisch kan zijn? Kent u Engeland, Tintagel, Suriname,
Paestum? Hoe zal men deze poëzie, of althans op de wijze
van moderne gedichten gedrukte, hoogst intelligente
aantekeningen kunnen lezen en beoordelen, wanneer men zich
van bladzijde tot bladzijde kleiner voelt worden?
Ondertussen is er één ding, waarin men zich verheugt,
namelijk dat de dichter niet eindeloos zeurt over zijn
binnenste, maar buiten zich zo ongelofelijk veel
interessants weet te ontdekken. Dan hoeft men zich niet te
wagen aan een beoordeling van zijn Engelse verzen, maar
probeert men geboeid te verstaan wat hij vertelt (want dat
doet hij in de grond der zaak). Hij slaagt erin zo in het
voorbijgaan een duidelijker verband te leggen tussen het
hedendaagse en het antieke Griekenland, dan men uit lectuur
van dikke boeken kan opmaken. Als archeoloog ziet hij
cultuurlagen op elkaar, op dezelfde plek. Zijn visie op het
verleden is concreet en volslagen onromantisch, terwijl hij
toch de kern voor het leven weet te grijpen. voor mij zijn
deze verzen een cursus cultuurgeschiedenis op hoog niveau en
volgens een directe methode, maar ik vermag dit werk niet
als poëzie te lezen, behalve b.v. de 'Ode aan Amsterdam' en
enkele meer eenvoudige gedichten zoals
TUSSEN TWEE TREINEN
Ik had notabel willen zijn in Zwolle;
charmante stad met singels seigneuraal,
en mijn gelijken hebben en ze groeten,
en wonen in een crême gepleisterd huis.
Met vrouw, met kinderen?
Nee, liever nog
een landgoed hebben, er niet ver vandaan,
of wat daar nog van over is, een koetshuis.
Eén paard op stal, zo niet te veel gevraagd,
het haas er jagen, omdat het zo hoort
en weer alleen gelijken groeten, dàn
wat meer vergeten en met iets meer trots.
Een bijzondere figuur, deze Lehmann.
(C. Rijnsdorp, Nieuwe Haagse Courant, verm. 1962)